Past Spelling in beeld bij alle aanvankelijk leesmethoden?

De meeste basisscholen geven hun aanvankelijk leesonderwijs vorm met behulp van de methode Veilig leren lezen. De makers van Spelling in beeld weten dat en hebben daar rekening mee gehouden. Dit is duidelijk terug te zien in het instapniveau, de omvang van het lesprogramma, het omgaan met verschillen en de herkenbaarheid in de vormgeving. Meer informatie hierover vindt u in het weblogartikel Taal in beeld en Veilig leren lezen.

Regelmatig bereiken ons ook vragen van scholen die met een andere aanvankelijk leesmethode werken. Zij willen weten of er sprake is van een (potentieel) aansluitingsprobleem. Het antwoord hierop is nee. Ook met alle andere bekende leesmethoden die in groep 3 gebruikt worden, is een goede aansluiting gegarandeerd.

Veilig leren lezen is meer dan alleen een technisch leesmethode. Kinderen leren er ook hoe ze eenlettergrepige woorden correct schrijven. Deze spellingdoelen zijn onderdeel van het programma. Dat is niet bij alle aanvankelijk leesmethoden het geval. Om deze reden, en om een stukje extra herhaling in te bouwen, start Spelling in beeld in groep 4 toch gewoon met klankzuivere, eenlettergrepige woorden. Wanneer een andere aanvankelijk leesmethode gebruikt wordt, vallen er dus geen gaten in de doorgaande lijn.

Verder is het ook goed om te beseffen dat lezen en spellen taalvaardigheden zijn die behoorlijk van elkaar verschillen. Lezen is het in staat zijn om schriftelijke taal te verklanken en te begrijpen. Spelling is het kunnen weergeven van klanken en klankgroepen in een correcte schrijfwijze.
Begin groep 4 zijn (technisch) leesmethoden de klankzuivere, eenlettergrepige woorden al lang gepasseerd, maar de spellingmethoden zullen vrijwel altijd nog op dit niveau starten. Om leerlingen voldoende inzicht mee te geven, is het namelijk belangrijk dat ze ervaren dat een groot gedeelte van de Nederlandse woorden klankzuiver is. Ze worden dus geschreven op basis van een vaste combinatie van klanken (klankgroepen) en letters (letterclusters). De woorden (of woorddelen) die geschreven worden op basis van een vaste combinatie met klanken (of klankgroepen), heten in Spelling in beeld klankwoorden. In de hogere jaargroepen gaat het steeds minder om hele woorden, maar zijn het woordstukjes waarbij een klankspoor gevolgd moet worden om het op een juiste manier te schrijven. Vrij snel zullen leerlingen begrijpen dat dit het basisprincipe van de Nederlandse spelling is. Vervolgens kunnen ze verder met de uitzonderingen hierop en komen de woorden aan bod die geschreven worden op basis van de andere basisstrategieën op het gebied van spelling: de regelstrategie (regelwoorden / regelspoor) en de inprentstrategie (weetwoorden / weetspoor).

Jos Cöp