Hoe komen de auditieve spellingoefeningen aan bod?

Spelling in beeld besteedt heel veel aandacht aan de auditieve aspecten van de spelling. Bij alle woorden die horen bij de spellingcategorieën (spellingproblemen) die vallen onder de klankwoorden (vanaf groep 6 klankspoor genaamd) is de lesstof sterk gericht op de klanken. De kinderen worden daarbij voortdurend bewust gemaakt van de vaste koppeling tussen een klank(groep) en de vaste schrijfwijze die hierbij hoort. Het kan dan gaan om 100% klankzuivere (stukken van) woorden, zoals voetbal of schoolbank. Maar onder klankwoorden vallen ook woorden of woordstukken die misschien niet 100% klankzuiver zijn, maar waarbij er wel sprake is van een vast verband tussen wat je hoort en de schrijfwijze die erbij hoort, zoals bij woorden als moeilijk (achervoegsel ~lijk) of behang (beginstukje be~).

In Spelling in beeld staan in principe alle oefeningen, die horen bij een basisles, in het leerlingmateriaal, want daardoor worden de mogelijkheden om kinderen zelfstandig te laten leren maximaal. Zelfstandig kan dan zijn individueel, maar ook samenwerkend leren valt hier nadrukkelijk onder. Mocht een leerkracht ervoor kiezen om de les toch samen te doen (klassikaal of met een groepje), dan staan in de handleiding, bij het onderdeel organisatie en differentiatie (onder het kopje begeleid leren), nog extra suggesties. Soms zijn dit auditieve oefeningen, maar de meeste auditieve oefeningen staan gewoon in het werkboek, zodat kinderen er ook zelfstandig mee aan de slag kunnen.

Aan de hand van de instructie op de uitlegkaarten worden leerlingen gericht op de auditieve aspecten in de woorden. Wanneer ze de opdrachten daarna zelfstandig maken, zullen ze bij klankwoorden steeds ook auditief bezig zijn. Ze verklanken de woorden intern of eventueel hardop, maar natuurlijk wel op laag volume om niet te storen. Als een leerkracht ervoor kiest de les begeleid aan te bieden, dan kan alles hardop verklankt worden, waardoor de auditieve aspecten nog explicieter aan de orde komen.

Voor sommige leerkrachten werkt het verwarrend dat er bij Spelling in beeld geen uitgebreide series auditieve oefeningen in de handleiding staan. Zij realiseren zich onvoldoende dat de auditieve aspecten gewoon meegenomen worden in de oefeningen in het werkboek. Het feit dat de leerlingen bij deze oefeningen ook schriftelijk in actie komen, doet niets af aan het auditieve karakter. Uiteindelijk gaat spelling altijd over de notatiewijze en zijn de klanken vaak een hulpmiddel om de juiste schrijfwijze te bepalen en te begrijpen.

Jos Cöp